فلسفه جغرافیایی سیاست و حکومت

فضاهای جغرافیایی به عنوان چارچوب استقرار موجودات عالم در مقیاسهای مختلف از میکرو تا ماکرو (محلی تا کروی) دارای ابعاد سه گانه: طول، عرض و ارتفاع هستند و به مثابه زیستگاه سازه های انسانی عمل می کنند. هر فضای جغرافیایی در قالب یک اکوسیستم جغرافیایی، مرکب از دو ساخت فیزیکی ( طبیعی و مصنوعی) و انسانی می باشد.

 ساخت فیزیکی فضا شامل الگوی سیستماتیک و نظام یافته ای از عناصر طبیعی و مصنوعی است که در حکم فضای زیست، فعالیت، حرکت و تفریح سازه های انسانی، و سرشار از منابع زیرساختی و روساختی مورد نیاز برای حیات و بقای آنها در مقیاسهای مختلف جغرافیایی عمل می کند.

ساخت انسانی شامل ابنای بشر در اشکال سازه های انسانی/ اجتماعی سیستماتیک و مرکب از اقوام، گروههای دینی، ملت ها، شهرنشینان، روستا نشینان، عشایر، سازه های سازمانی و کارکردی و غیر آن  می باشد، که دارای هویت و ارزشهای مشترک، آرمان ها، اهداف و منافع مشترک و در عین حال متعارض و متفاوت با سایر سازه های انسانی می باشند، که بر اساس آن اندیشه و کنش ژئوپلیتیکی آنها را شکل می دهد.

تابوها و چالشهای سیاسی و ژئوپلیتیکی در فرهنگ سیاسی ایران

تابو به عنوان واژه پولینزی یایی به معنی سخن یا عمل ناپسند و قبیح، ممنوع و حرام است. تابو ماهیت فرهنگی دارد و از عقاید، باورها، پیش فرض ها و آداب و رسوم جامعه منشاء می گیرد.

فرهنگ سیاسی به مجموعه ای از باورها، بینش ها، عقاید، پیش فرض ها، علایق، آداب و رفتارهای یک ملت و سازه انسانی اطلاق می شود که نسبت به امور سیاسی نظیر حکومت، حاکم، قدرت، دموکراسی، رابطه شهروندان با حکومت، کنش و کارکرد حکومت، اخلاق حکومت، امنیت، هویت، روابط خارجی، سلطه و نظایر آن از خود بروز می دهند.

تابوهای سیاسی و ژئوپلیتیکی بخشی از فرهنگ سیاسی یک ملت یا سازه انسانی ملی است.

تابوهای سیاسی و ژئوپلیتیکی در فرهنگ سیاسی ایران بدین شرح است:

۱. تلقی منفی نسبت به توزیع فضایی قدرت سیاسی و اجرایی و نگرانی از فدرالیسم و محلی گرایی در کشور، و نتیجتا تمرکز گرایی در سیستم سیاسی و اجرایی کشور؛

2.  تلقی منفی نسبت به خاص گرایی فرهنگی قومی، مذهبی، مکانی، فضایی و نظایر آن، با برچسب خطر ملوک الطوایفی؛

3. ترجیح درون گرایی و انزوای ژئوپلیتیکی، در برابر برون گرایی و باز شدن سیستم کشور و توسعه تعاملات بین المللی؛

4. کم رغبتی نسبت به نقش آفرینی در سیستمها و سازمانهای بین المللی و تلقی احتمال سلطه گری آنها؛

۵. ترجیح تنهایی و پرهیز از شرکت در ائتلاف ها و پیمان های استراتژیک دو یا چند جانبه، و نداشتن متحد استراتژیک؛

6. ارزش پنداری الگوی دیپلماسی ایدئولوژیک، تبلیغاتی و تاخیری و کم راندمان؛

7. بیگانه گریزی سیاسی و نگرش منفی نسبت به نیات بیگانگان و خارجی ها و تاثیر پذیری از توهم توطئه؛

8.  فرافکنی برون مرزی رویدادهای درون کشوری، بویژه از سوی سیاستمداران؛

9. غرور هویتی و ناسیونالیستی و خود برتر بینی ملی و تاریخی، و گرفتاری نوستالوژیک و حسرت گذشته؛

10.  داشتن علایق ژئوپلیتیکی قلمرو سازی فرامرزی و نفوذ فراکشوری؛

11. تلقی سنتی از مفهوم قدرت ملی و ترجیح بعد اقتدار و سیاست نظامی گرایی در استراتژی ملی؛

12. پرهیز سیاستمداران و مدیران کشور از اقرار و پذیرش کوتاهی، خطا و عذرخواهی در برابر ملت و شهروندان.

سخنرانی چشم انداز آینده جمعیت و خانواده در جهان

سخنران: دکتر محمدرضا حافظ نیا (استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس)

تاریخ: سه شنبه 5 دیماه 1402 ساعت 10 الی 12

محل برگزاری: دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، سالن میرحسنی

سخنرانی مبانی نظری طراحی و تدوین پروپوزال

تاریخ: دوشنبه 13 آذرماه 1402، ساعت 10 الی 12 بوقت تهران

محل برگزاری: دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، طبقه چهارم، سالن میرحسنی

مدرس: جناب آقای دکتر محمدرضا حافظ نیا – استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس

سخنرانی نظریه گسل های ژئواستراتژیک – چارچوب تبیین سیاست کنونی و آینده جهان

زمان: شنبه 11 آذرماه 1402، ساعت 10 الی 12 به وقت تهران

محل برگزاری: دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، طبقه چهارم، سالن میرحسنی

سخنران: جناب آقای دکتر محمدرضا حافظ نیا – استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس

دبیر نشست: جناب آقای دکتر ابراهیم رومینا – دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس

سخنرانی «مسئله فلسطین، پیچیده ترین بحران ژئوپلیتیکی جهان»

سخنران: دکتر محمدرضا حافظ نیا

دبیر جلسه: دکتر فاطمه جان احمدی

زمان: دوشنبه 6 آذرماه 1402 – ساعت 10 الی 12

مکان: دانشکده علوم انسانی طبقه چهارم، سالن میر حسنی

نظریه ها و نامه های راهبردی و کاربردی (برای بهینه سازی فرآیند مدیریت و توسعه در ایران)

کتاب نظریه ها و نامه های راهبردی و کاربردی (برای بهینه سازی فرآیند مدیریت و توسعه در ایران) منتشر شد.

موضوع کتاب، مجموعه ای از نظریه ها و نامه های راهبردی-کاربردی است که توسط دکتر محمدرضا حافظ نیا در طول دهها سال زندگی حرفه ای و علمی خود، بر پایه آمریت نیروی وجدان درونی و احساس مسوءلیت انسانی، برای مسئولین حکومتی و دولتی جمهوری اسلامی ایران ارسال نموده است. با این  امید که به اصلاح ناهنجاریهای موجود در نحوه اداره امور جامعه و کشور و نیز تولید رفاه، آسایش و پیشرفت برای مردم ایران منجر شود.

مکاتبات مزبور در طیف زمانی چهل ساله (۱۳۶۰ تا ۱۴۰۱ه. ش) قرار دارد، و صرفنظر از جایگاه حکومتی و دولتی مخاطب، صرفاً بر اساس مسئوليت وجدانی و در راستای ایفای وظیفه تخصصی و علمی خود، برای ایشان ارسال شده است.

  بر این اساس یقینا برخی از مکاتبات و نظریه های مندرج در این مجموعه به عنوان بخشی از مسایل تاریخ توسعه و مدیریت در ایران مورد توجه و استفاده پژوهشگران، مصلحين و نسلهای آینده کشور قرار خواهد گرفت. ضمن اینکه می توانند همچنان در بهینه سازی فرآیند توسعه و مدیریت سیاسی فضای جغرافیایی ایران توسط کارگزاران و نهادهای سیاسی کشور، مورد استفاده قرار گیرند.

مطالب کتاب مذکور توسط خانم ندا حاج عظیمیان دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران گردآوری و در ۲۵۶ صفحه تنظیم شده، و توسط انتشارات کیان دانش در بهار ۱۴۰۲ منتشر گردیده است.

محتوی کتاب شامل دو بخش: ۱- نظریه های راهبردی-کاربردی، ۲- نامه ها و ایده ها می باشد. بخش نظریه ها، حوزه های مختلف استراتژی ملی، اصول کشورداری، ساختار سازمانی حکومت، سیاست خارجی، سیاست داخلی، امنیت ملی، انسجام ملی، پیشرفت علمی، برنامه ریزی توسعه ملی، مسایل منطقه ای ایران بویژه خلیج فارس و دریای عمان، هویت ایرانی-اسلامی، همگرایی جهان اسلام، تمرکز زدایی و تراکم زدایی از تهران به عنوان پایتخت، پرورش و تامین مدیر برای دستگاههای اجرایی کشور و غیر آن را در بر می گیرد. بخش نامه ها شامل ایده ها، نظرات و پیشنهاداتی است که در قالب مکاتبه با مسئولین جمهوری اسلامی اعم از رهبری، رئیس جمهوری، نخست وزیری، مجلس شورای اسلامی، وزرا، سازمانها، نهادها، شهرداری تهران و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی انجام پذیرفته است.

علاقمندان برای اطلاعات بیشتر می توانند با شماره: ۰۹۱۲۷۷۸۶۷۰۱ تماس حاصل نمایند.