برای جلوگیری از جدایی گزینی قومی و سرزمینی اولین و مهم ترین راه، پیشگیری به روشهای سیاسی و اجتماعی است. یعنی نباید گذاشت که احساس شهروندی درجه 2 و جدایی گزینی در سازه انسانی نظیر یک قوم بوجود بیاید . فرایند جدایی گزینی قومی : فرایند جدایی گزینی سرزمینی از سوی سازه های انسانی معترض در کشورها از مراحل زیر تبعیت میکند.
مدل مفروض تحقق همگرایی منطقه ای (با تاکید بر حوزه خلیج فارس )
پیش شرط ایفای نقش محوری هر کشور دارای قدرت برتر در یک منطقه ژئوپلیتیکی، وجود فضایی آرام، صمیمی و دور از تنش در منطقه است. در غیر اینصورت قدرت برتر منطقه ای نمی تواند نقش محوری خود را ایفا کند. بنابراین سیاست ملی قدرت برتر منطقه ای، متشکل کردن کشورهای عضو یک منطقه ژئوپلیتیکی در قالب یک سیستم و بدور از حضور و نقش مداخله گران بیرونی می باشد.
ایران نیز بعنوان قدرت برتر در منطقه ژئوپلیتیکی خلیج فارس، بدنبال این سیاست بوده و بطور طبیعی از بروز تنش و از ورود نیروهای مداخله گر برون منطقه ای استقبال نمی کند. به عبارت دیگر، رجحان ایران این است که امنیت، آرامش و همگرایی منطقه در قالب یک سیستم درون منطقه ای بدون حضور بازیگران برون منطقه ای برقرار شود. چراکه منطق ژئوپلیتیک، این سیاست را بر ایران تحمیل می کند.
دو توصیه خطاب به دانشجویان
- در عرصه معرفت علمی روحیه و توان انتقادی داشته باشید؛ بدین معنا که هر گزاره ای که مدعی علمی بودن است را به صورت درجا و کامل قبول نکنید. به درون مطالب گفته شده بروید و آنرا تحلیل کنید، جنبه های درست و یا حقیقی و واقعی آنرا مشخص کنید. نقاط قوت و سازندۀ علمی آن و همینطور نقاط منفی و نادرست مطالب را دربیاورید و نظر بدهید. اگر خودتان هم ایدهای علمی برای اضافه کردن به آن مطلب دارید این کار را انجام دهید. نقد علمی برای سالم سازی ساحت علم و کهکشان معرفت بشری از نادرستی ها و خرافات علمی که حقیقت و واقعیت ندارند لازم است. برگردان یا ترجمه آثار علمی نیز بالذات چیز بدی نیست. اما در آن متوقف شدن و نقد نکردن و به چالش نکشیدنشان از نظر علمی مطلوب نیست. باید شهامت ساختارشکنانه و منتقدانه آثار علمی را، البته با حفظ احترام به صاحبانشان، داشته باشیم. هیچ زمانی به خاطر مقامِ بالایِ صاحبان آثار علمی، از نقد مستدل و مستند آثارشان پرهیز نکنید. اما حواستان باشد که نقد، نقدِ علمی باشد. رویکرد انتقادی و نقد علمی باعث پاک شدن عرصه علم و معرفت بشری از خرافات علمی یا گزاره های وهمی و شبه علم می شود. گزاره هایی که در جهان خلقت و زندگی بشر حقیقت و واقعیت ندارند و باعث توسعه جهل و گمراهی انسانها می شوند.
اظهار نظر پروفسور آتکینسون در رابطه با نظریه ساختار ژئوپلیتیکی در حال ظهور جهان
متن زیر اظهار نظر دکتر دیوید آتکینسون در رابطه با نظریه ساختار ژئوپلیتیکی در حال ظهور جهان است:
نظریه سطح بندی دولت محلی
دولت محلي به عنوان نهاد و سازو کار اجرایی برای اداره امور محلی را براساس تعاریف و تلقی های مختلف، می توان در چهار الگو به شرح فایل پیوست سطح بندی کرد.
نظریه جدید در باره هارتلند (قلب کره زمین)
اصطلاح هارتلند را ظاهرا اولین بار سر هلفورد مکیندر جغرافیدان انگلیسی در آغار قرن بیستم (1904) و با موضوع و نقش ژئواستراتژیک وضع کرد، و از لحاظ مکانی آنرا بر فضای جغرافیایی بین ارتفاعات اورال، البرز-هندوکش، سیبری و اقیانوس منجمد شمالی تطبیق داد. از آن زمان تا کنون هارتلند بلحاظ موضوعی و مکانی دچار تغییر و تحول بوده است.
هارتلند به معنی قلب زمین، به لحاظ مفهومی عبارت است از مکان و فضای جغرافیایی پر قدرت در سطح کره زمین، که یک یا چند امر جهانی، و یا سیاست جهانی به آن پیوند خورده باشد. به عبارتی هارتلند مکان و فضای جغرافیایی برخوردار از پتانسیل قدرت است که حاوی یک یا چند ارزش یا صفتی است که کارکرد جهانی و کروی دارد. بنابراین هارتلند از حیث زمانی و مکانی و حتی موضوعی، ناپایدار و متغییر است.
گزارش سخنرانی علمی به مناسبت روز ملی خلیج فارس
مکان و فضای جغرافیایی چارچوبی تصوری از خود، برای انسانها ایجاد می کند. تصوری از هویت و خودِ متفاوت از دیگری که در درون ظرفِ مکان و فضای جغرافیایی شکل میگیرد. این عامل نیرو و انرژی الزم را برای مهر و عاطفه مکانی/فضایی نسبت به زادگاه و زیستگاه و نیز حس وطن دوستی و ملت گرایی و کشور دوستی در انسانها ایجاد می کند. چنین احساسی سرچشمه ایجاد یک نیروی سیاسی قوی برای مکان گرایی، محلی گرایی و نهایتا ملی گرایی یا ناسیونالیسم می باشد. نیرویی که به انسجام و اتحاد افراد ساکن در مکان، فضا و کشور یا ملت کمک کرده و علت وجودی کشور را ایجاد می کند…
برای دریافت فایل سخنرانی به ادامه مطلب رجوع کنید.
رویکردی جدید به تاریخ پیدایش و بنیان گذار جغرافیای سیاسی در جهان
این مقاله در فصلنامه ژئوپلیتیک (سال دهم، شماره اول، بهار 1393) منتشر شده است.
جهت دانلود مقاله به ادامه مطلب رجوع کنید.
ابعاد سیاسی انتقال پایتخت
این متن براساس سخنرانی در نشست مقدماتی بررسی مسئله انتقال پایتخت که در 6 اسفند 1392 در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد تدوین گردیده است.
برای مشاهده آن به ادامه مطلب رجوع کنید.
الگوی نظام یافته مطالعات مکان و فضای جغرافیایی
این الگو با هدف برنامه ریزی و مدیریت سیاسی مکان و فضا ارائه شده است.
بنیـادهای جغرافیـایی هویت برای کشـورها
یکی از ویژگیهای سیستمهای ژئوپلیتیـکی، عضویت متکثر و متداخل اعضا میباشد. اعضای هر سیستمی منحصراً در آن سیستم عضو نیستند. به عبارتی وفاداری های خود را تنها در یک سیستم منطقه ای یا جهانی تعریف و یا به آن منحصر نمیکنند. هر عضو یا کشور در سیستم، میتواند به طور همزمان و بر پایه مبانی جغرافیایی هویتساز خود در چند سیستم منطقهای و یا جهانی عضو باشد. در این صورت در هر سیستمی کشور عضو تعهدات و الزامات و فرصتهای خاص خود را خواهد داشت. در این حالت کشورهای عضو برای ایجاد تعادل و تعامل بین تعهدات و فرصتها در سیستمهای مختلف و بعضاً متعارض، و سازگاری آنها با ارزشها و منافعملی خود دچار مشکل میباشند…
آيا جزاير سه گانه ايرانی در خليج فارس قابل واگذاری است؟
چون اخيرا بحث واگذاري جزاير سه گانه ايراني به يک جنجال رسانه اي تبديل شده است، لازم دانستم اين نکته را يادآوري کنم که واگذاري جزاير مزبور از سوي دولتمردان ايران به کشور ديگري امکان پذير نيست. بنابراين ملت و شهروندان ايراني، ضمن حفظ هوشياري خود نسبت به نحوه رفتار دولتمردان در رابطه با منافع ملي، نبايد نگران باشند و نبايد به اينگونه جنجالها توجه و اعتنا بکنند. زيرا جزاير سه گانه ( تنب ها و ابوموسي ) و نيز نام خليج فارس، جزو ارزشهاي جغرافيائي درک شده از سوي شهروندان و ملت ايران است که در زمره منافع ملي قرار مي گيرند. ايرانيان نسبت به آنها خودآگاهي و دلبستگي داشته و آنها را متعلق به خود مي دانند.
مطالعه بیشتر در ادامه مطلب…