گرایش سیاست خارجی ایران باید چگونه باشد؟

بر اساس طبیعت ژئوپلیتیک ایران طی دو قرن اخیر، که از موقعیت حایل برخوردار بوده و هست (یعنی گرفتار شدن بین دو سازه قدرت جهانی)، سیاست خارجی ایران ناگزیر از تعامل موثر و فعال با سازه های قدرت پیرامونی خود می باشد. به این معنی…

نامه ای به همکاران عزیز جغرافیدان ایران

پیرو مباحث مطروحه در اجلاس بزرگ اساتید محترم علوم جغرافیایی دانشگاه های کشورکه از تاریخ 18 تا 20 شهریور ماه 1394 در دانشگاه تبریز و با مدیریت عالی و میزبانی کریمانه آن دانشگاه برگزار شد، به عنوان رییس کمیته برنامه ریزی علوم جغرافیایی، لازم دانستم از سر دلسوزی و احساس وظیفه نسبت به سرنوشت علم جغرافیا به عنوان سرچشمه هویت آکادمیک و اجتماعی همه ما،نکاتی را به شرح زیر به استحضار شما عزیزان برسانم.

بیشتر بدانید

نظریه استراتژیهای ژئوپلیتیکی تولید صلح، امنیت و توسعه

منظور اين است که آيا ميتوان با اتخاذ يکسری از رويکردها و راهبردها در اداره کشورها از مؤلفه های ژئوپليتيک براي توليد صلح و توسعه استفاده کرد؟ اصولاَ ميشود از طريق اتخاذ يکسری راهبردها، کشمکش ها و منازعات را کاهش داد و به تقويت صلح، همکاري، امنيت و توسعه کمک کرد؟ به نظر ميرسد که…

 

تسلیت به مناسبت درگذشت استاد عزیز مرحوم دکتر جعفرپور

انا لله و انا الیه راجعون

ارتحال استاد ارجمندم مرحوم دکتر جعفرپور را به خانواده معزز ایشان و نیز جامعه جغرافیدانان کشور بویژه همکاران محترم در دانشگاه خوارزمی و دانشگاه آزاد اسلامی تسلیت عرض می کنم و برای آن مرحوم غفران الهی و علو درجات را مسالت دارم.

حافظ نیا- رئیس کمیته برنامه ریزی علوم جغرافیایی

نظام علمی نظریه خیز و نقد ساختار علمی کشور

این مطلب حاصل یک سخنرانی است که تحت همین عنوان در تاریخ بیست و نهم فروردین ماه نود و چهار در دانشگاه تربیت مدرس سالن شهید مطهری توسط اینجانب انجام گرفته است.

با تشکر از معاونت محترم پژوهشی دانشگاه و کمیته دستگاهی نظریه پردازی که ترتیب این جلسه را دادند.
بحثم راجع به یک مسئله اساسی در حیات علمی کشورها است. چندین نکته دارم در این بحث، بخصوص در بحث نقدش. ممکن است بر مزاق برخی خوش نیاید، به دلیل اینکه فضای تبلیغاتی جامعۀ ما و فضای فکری دستگاه مسئول علمی کشور، یک فضای خاصی است و بیشتر معطوف به این جنبه است که ما وضعمان خیلی خوب است و طبیعتا نقدها در اینجا ممکن است مورد قبول برخی نباشد. من هم بیشتر سعی میکنم که از منظر علمی و واقعبینانه مباحث را مطرح کنم. نکته دوم…

فایل سخنرانی را می توانید از اینجا دانلود نمائید.

 

روندهای ژئوپلیتیک جهانی و منطقه ای

این مطلب حاصل یک سخنرانی است که تحت همین عنوان در تاریخ ششم تیرماه نود و چهار توسط اینجانب انجام گرفته است.

در ابتدا می خواهیم ببینیم نظام قدرت در جهان به کدام سمت حرکت می کند؟ و آیا اساسا می شود تصویری از وضع جهان در آینده ارایه کرد یا نه؟
در بحث دور نمای ژئوپلیتیک جهانی، قبلا نظریاتی را مطرح کرده ام و منتشر نیز شده است. از این رو مباحث
مطرح شده امروز نیز مطالب خودم است و ارجاعی به کسی نداده ام و آنچه ارائه می شود تولید شخص من ونظریات علمی خودم است.

مصاحبه با فصلنامه فرانسوی کانفلیت

 فصلنامه تخصصی کانفلیت (Conflits) که به زبان فرانسه در پاریس منتشر می شود و در حوزه های مختلف، تاریخ، ژئوپلیتیک و روابط بین الملل مطلب می نویسد در اردیبهشت 1394 (آوریل 2015) مصاحبه ای درباره ماهیت ژئوپلیتیک و نظریات علمی من در این زمینه انجام داده است که تصویر آن بهمراه ترجمه فارسی برای اطلاع خوانندگان عزیز در اینجا درج می شود.

محمدرضا حافظ نیا، یک ژئوپلیتیک انسانی

تنها آمریکا و فرانسه نیستند. همانگونه که ما پیش از این به خوانندگان نشان دادیم، ژئوپلیتیک در سرتاسر جهان شکوفا می شود.

در این راستا، در ایران یک مکتب واقعی ژئوپلیتیک وجود دارد که پروفسور محمدرضا حافظ نیا نماینده آن است. وی بندرت مصاحبه با مجلات خارجی را قبول می کند. با این حال وی انجام این مصاحبه را برای شما پذیرفته است.

مصاحبه کننده: پاسکال گوشون، سردبیر مجله

بیشتر بدانید

گزارش سخنرانی علمی: جغرافیای سیاسی به عنوان “علم کشورداری و مدیریت سیاسی فضا”

 

سخنران: دکتر محمدرضا حافظ نیا – استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس

دوشنبه، ۳۱ فروردین ماه ۱۳۹۴  دانشگاه تربیت مدرس، تهران 

برگزارکننده: قطب علمی جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس

 

بحثی که قرار است من در خدمتتان باشم، ناظر بر بعد کاربردی جغرافیای سیاسی است.

به لحاظ معرفت‌شناسی هر رشته‌ علمی و هر شاخۀ تخصصی، دو جنبه دارد. یکی جنبۀ بنیادی آن، که دانش و معرفت جهان‌شناسانه را تولید می‌کند، نظریه‌ها را تولید می‌کند، قواعد و اصول علمی را تولید می‌کند، مدل‌های علمی را تولید می‌کند، معرفت و شناخت ایجاد می‌کند. جنبه دیگر رشته‌های علمی، وجه کاربردی‌شان است. که این دانش تولید شده، این معرفت جهان‌شناسی تولید شده در رشته، به چه دردی می‌خورد؟ کجا می‌تواند مورد استفادۀ زندگی بشر قرار بگیرد؟ چه نیازهایی را برطرف می کند؟ چه مشکلی را حل می کند؟

 

راهبردهای تمرکز زدایی و تراکم زدایی از تهران به عنوان پایتخت ایران

از: دکتر محمدرضا حافظ نیا، استاد و مدیر قطب جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس،

برای ارائه به: همایش تمرکز زدایی و ساماندهی پایتخت

تهران- دانشگاه تربیت مدرس (قطب جغرافیای سیاسی)، ۴ و ۵ اسفند ۱۳۹۳

الگوی نظام حکومتی در ایران تک ساخت و بسیط است، که بر اساس آن قدرت سیاسی در دست شخصیت حقوقی واحدی بنام حکومت مرکزی قرار دارد که در تهران به عنوان پایتخت مستقر بوده و از این مکان بصورت عمودی حاکمیت خود را اعمال می­نماید. علاوه بر این نظام اداری در دستگاههای حکومتی متمرکز بوده و فرآیندهای اداری و بوروکراتیک برای اداره امور اجرایی، فنی، تخصصی، خدماتی و عمومی در سطوح مختلف تقسیمات فضایی کشور، به مرکزیت تهران شکل گرفته و انجام می­پذیرد.

تمرکز قدرت سیاسی و اداری در ایران محصول فرایندهای سیاسی پس از انقلاب مشروطه در طی یک قرن اخیر می باشد که منجر به اقتدار مکان شهری تهران به عنوان پایتخت گردیده است. اقتدار مزبور به تدریج باعث قطبی شدن تهران در فضای ملی کشور و تمرکز و تراکم منابع مالی و اقتصادی، فنی و تخصصی، علمی و آموزشی، اجتماعی و فرهنگی، ارتباطی و صنعتی، نظامی و امنیتی و غیره در آن شد که حاصل آن شکل­گیری حرکت و هجرت جمعیت و شهروندان ایرانی از سرتاسر فضای ملی به سوی تهران و تمرکز و رشد فوق­العاده و سرطانی آن در همه ابعاد گردید و منظومه و سپهر شهری تهران و شهرها و سکونتگاههای اقماری را در جنوب البرز مرکزی و استانهای تهران و البرز همراه با انبوهی از مشکلات، تنگناها و چالشها بوجود آورد.

بیشتر بدانید