Author: دکتر محمدرضا حافظ نیا

یکی از ویژگی­های سیستم­های ژئوپلیتیـکی، عضویت متکثر و متداخل اعضا می­باشد. اعضای هر سیستمی منحصراً در آن سیستم عضو نیستند. به عبارتی وفاداری های خود را تنها در یک سیستم منطقه ای یا جهانی تعریف و یا به آن منحصر نمی­کنند. هر عضو یا کشور در سیستم، می­تواند به طور همزمان و بر پایه مبانی جغرافیایی هویت­ساز خود در چند سیستم منطقه­ای و یا جهانی عضو باشد. در این صورت در هر سیستمی کشور عضو تعهدات و الزامات و فرصت­های خاص خود را خواهد داشت. در این حالت کشورهای عضو برای ایجاد تعادل و تعامل بین تعهدات و فرصت­ها در سیستم­های مختلف و بعضاً متعارض، و سازگاری آنها با ارزش­ها و منافع­ملی خود دچار مشکل می­باشند…

ملت يک مجموعه انسانهای بهم وابسته ای است که در چارچوب جغرافیایی کشوری معین و با مرزهای مشخص ساکن و مقیم هستند.

اين مجموعه انسانها بايد داراي يک نوع همنوايي و همدلی باشند. همنوايي و همدلي در شرايطي به وجود مي‎آيد که يک نوع رابطه اجتماعي بين مجموعه انسانهاي ساکن در سرزمين برقرار شود و نوعی گروه اجتماعی شکل بگیرد که بطور همزمان احساس وابستگی مکانی- فضایی با فضای جغرافیایی زیستگاه خود نیز داشته باشد.

کشور (State) به عنوان موضوع اصلی در جغرافیای سیاسی حداقل از سه مولفه اساسی تشکیل شده است که عبارتند از: سرزمین، ملت، نظام سیاسی یا حکومت. سرزمین در حکم زیستگاه مشترک ملت و قلمرو جغرافیایی برای فرمانروایی حکومت است. ملت مجموعه انسانهای همبسته و مقیم در قلمرو سرزمین و برخوردار از حق ٓاب و گل و تابعیت است که از سؤيی مالک و صاحب اختیار سرزمین و از سؤيی دیگر منشا تشکیل حکومت و تعیین کننده چگونگی ٓان برای حاکمیت بر سرزمین است. حکومت یا نظام سیاسی انعکاس فرٓایند سازمان یابی سیاسی ملت در قلمرو جغرافیایی کشور است که فلسفه ٓان ملت، هم از حیث منشا تشکیل و تاسیس و هم از حیث ماموریت در اداره امور کشور و ملت و نیز حفظ موجودیت ٓان و نیز تامین نیازهای مادی و معنوی ملت می باشد. بنابراین ملت و سرزمین به عنوان واقعیتهای پایدار از موقعیت زیربنأيی، و حکومت از موقعیت روبنأيی برخوردارند.

بر اساس طبیعت ژئوپلیتیک ایران طی دو قرن اخیر، که از موقعیت حایل برخوردار بوده و هست (گرفتار شدن بین دو سازه قدرت جهانی)، سیاست خارجی ایران ناگزیر از تعامل موثر و فعال با سازه های قدرت پیرامونی خود می باشد. به این معنی که نمی تواند تنها به یک قدرت مرتبط باشد و باید با تمام سازه های قدرت پیرامونی خود تعامل موثر و فعال داشته باشد، و سیاست خارجی تعاملی بیطرفانه، مثبت، موثر و فعالی را در پیش بگیرد. سیاست فعال به این معنی است که عمل کننده و تاثیر گذار باشد نه منفعل و تاثیر پذیر. در همین راستا ٓاحاد ملت ایران باید ٓاگاهی ژئوپلیتیکی نسبت به موقعیت کشورشان پیدا کنند و سیاستمداران ایرانی پیگیر چنین سیاستی نیز باید افرادی هوشمند و زیرک و برخوردار از دانش و بینش ژئوپلیتیکی باشند.

اطلاعیه درباره دکتر مجتهد زاده

بدینوسیله به اطلاع عموم کسانی که  طی سالیان گذشته در کلاسهای درس، کنفراسها، سخنرانیها، هیات تحریریه های مجلات، گفتگوها، جلسات و غیره شاهد تعریف، تایید و تمجید من از دکتر پیروز مجتهدزاده بوده اند می رسانم که بدلیل رفتارهای ناشایست، هتاکی و افترا زنی، دروغ پردازی مبتنی بر خیالبافی، نامه پراکنی و جنجال رسانه ای برای تخریب شخصیت دیگران ( بدون اینکه ادعاهایش در دادگاهی اثبات شود )  نه تنها ایشان مورد تایید نیست، بلکه از او دوری می گزینم و هیچ ارتباطی نیز با وی ندارم.

او پس از بازنشستگی و بازگشت از انگلیس و با سفارش مرحوم دکتر محمد حسن گنجی به اینجانب و با تلاشهای فوق العاده و حمایتهای من جذب گروه جغرافیای دانشگاه تربیت مدرس شد ولی بعدها از صداقت من و از فرصتهایی که در محیط دانشگاهی (تربیت مدرس) برایش فراهم شد برای تثبیت موقعیت و پیشبرد اغراض خود سو استفاده کرد.

تجربه من از او، درسی است برای دیگران که در دام افرادی چون او نیافتند.

با عرض پوزش از همه اشخاص حقیقی و حقوقی که از رفتارهای ناشایست او آسیب دیده اند.

• دانلود فایل اطلاعیه

تاریخ و مکان ارائه: ۱۰ تیرماه ۱۳۹۲- دانشگاه تربیت مدرس- دانشکده علوم انسانی- سالن استاد شکویی.

بحث امرورز دینامیسم سیاست و فضا میباشد. فضای جغرافیایی و به تبع آن سیاست دائماً به وسیله نیروهای دینامیکی در حال تغییر میباشد، یعنی شرایط استاتیکی ندارند. تصور اینکه فضا ثابت باشد، تصور نادرستی است. به لحاظ زمانی، در زمان کنونی حادث نشده و در گذشته تاریخ بشر همیشه وجود داشته است و در آینده هم وجود خواهد داشت. در واقع دینامیسم فضایی جبر تاریخی است. همیشه بوده و همیشه هم خواهد بود و معنای این حرف این است که هیچ گاه زمان T1 با T2 یکی نخواهد بود.
‎فضای جغرافیایی چیست؟ فضای جغرافیایی، فضای سه بعدی است که قلمرو حیات و مانور انسان است. انسان در این چارچوب زندگی میکند، حرکت میکند و نشو و نما دارد…
برای مطالعه متن کامل سخنرانی به ادامه مطلب رجوع کنید.