نظریه جدید در باره هارتلند (قلب کره زمین)

اصطلاح هارتلند را ظاهرا اولین بار سر هلفورد مکیندر جغرافیدان انگلیسی در آغار قرن بیستم (1904) و با موضوع و نقش ژئواستراتژیک وضع کرد، و از لحاظ مکانی آنرا بر فضای جغرافیایی بین ارتفاعات اورال، البرز-هندوکش، سیبری و اقیانوس منجمد شمالی تطبیق داد. از آن زمان تا کنون هارتلند بلحاظ موضوعی و مکانی دچار تغییر و تحول بوده است.

هارتلند به معنی قلب زمین، به لحاظ مفهومی عبارت است از مکان و فضای جغرافیایی پر قدرت در سطح کره زمین، که یک یا چند امر جهانی، و یا سیاست جهانی به آن پیوند خورده باشد. به عبارتی هارتلند مکان و فضای جغرافیایی برخوردار از پتانسیل قدرت است که حاوی یک یا چند ارزش یا صفتی است که کارکرد جهانی و کروی دارد. بنابراین هارتلند از حیث زمانی و مکانی و حتی موضوعی، ناپایدار و متغییر است.

 

بدین معنی که هارتلندها ثابت و ابدی نیستند، یعنی در بعد زمانی و تاریخی ممکن است ارزش و نقش یک هارتلند کم یا زیاد شود و یا حتی از بین برود. از لحاظ مکانی نیز ممکن است هارتلند در سطح سیاره زمین جابجا شود. بلحاظ موضوعی نیز نقش و کارکرد هارتلند ممکن است تغییر کند و موضوعات و مسائل جدیدی در زندگی بشر و جهان پدید آید که از اهمیت فوق العاده ای برخوردار شوند. بطور همزمان نیز ممکن است کره زمین دارای چند قلب و یا هارتلند  باشد. یعنی متناسب با هر موضوع و یا ارزش و نقشی که قدرتمندانه ایفا میکند یک قلب خاص با حوزه نفوذ و یا کارکرد جهانی و کروی داشته باشد.

بر این اساس توان گفت که هارتلندها در بعد موضوعی متکثّرند، در بعد مکانی جابجا می شوند، و در بعد زمانی دچار فراز و فرود میگردند. در هر صورت آنها از حوزه نفوذ و یا کارکرد جهانی و کروی قدرتمند برخوردارند.

امروزه کره زمین قلبها و هارتلندهای مختلفی دارد. مثلا: شمال غرب آمریکا و اروپا هارتلندهای مالی و پولی، غرب آمریکا (کالیفرنیا) هارتلند فضای مجازی و فناوری اطلاعات، خلیج فارس هارتلند انرژی فسیلی، آمریکای شمالی هارتلند علمی و تکنولوژیک، شرق اروپا و اقیانوس آرام هارتلند ژئواستراتژیک، و آسیای جنوبغربی هارتلند بحران خیز جهان می باشند.

از: دکتر محمدرضا حافظ نیا- استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس- خرداد 1393

بازدید کل: 690 , بازدید امروز: 1 

0 نظرات

ارسال نظر

XHTML: You can use these tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>