گرایش سیاست خارجی ایران باید چگونه باشد؟

بر اساس طبیعت ژئوپلیتیک ایران طی دو قرن اخیر، که از موقعیت حایل برخوردار بوده و هست (گرفتار شدن بین دو سازه قدرت جهانی)، سیاست خارجی ایران ناگزیر از تعامل موثر و فعال با سازه های قدرت پیرامونی خود می باشد. به این معنی که نمی تواند تنها به یک قدرت مرتبط باشد و باید با تمام سازه های قدرت پیرامونی خود تعامل موثر و فعال داشته باشد، و سیاست خارجی تعاملی بیطرفانه، مثبت، موثر و فعالی را در پیش بگیرد. سیاست فعال به این معنی است که عمل کننده و تاثیر گذار باشد نه منفعل و تاثیر پذیر. در همین راستا ٓاحاد ملت ایران باید ٓاگاهی ژئوپلیتیکی نسبت به موقعیت کشورشان پیدا کنند و سیاستمداران ایرانی پیگیر چنین سیاستی نیز باید افرادی هوشمند و زیرک و برخوردار از دانش و بینش ژئوپلیتیکی باشند. اگر در سیاست خارجی ایران منفعل عمل شود و در مقابل دو قدرت پیرامونی، سیاست انفعالی در پیش گرفته شود، داخل کشورعرصه کشمکش نیروهای نیابتی ٓانها می شود و کشور دچار بحران و تفرقه شده و درگیری سیاسی داخلی ایجاد میشود (مانند لبنان و افغانستان). لذا دیپلماسی هوشمند لازم است. باید از راه مذاکره مستقیم مسأيل را حل کرد. نباید از مذاکره ترسید بلکه باید از آن استقبال کرد.

بنابراین وضعیت ژئوپلیتیک حائل ایران اقتضا میکند که اساس سیاست خارجی کشور بر تعامل موثر، فعال و بیطرفانه باشد. به زبان ساده باید در مقابل قدرتهای رقیب پیرامون ایران (سازه های شرق و غرب)، عدالت در روابط رعایت شود. وقتی که گرایش سیاست خارجی بیطرفانه، فعال و موثر باشد، مدیریت سیاسی و دیپلماسی هوشمندانه ایران می تواند فرآیندها را مدیریت نموده، نحوه تعامل و حضور و فعالیت آن ها را مشخص و کنترل نماید و از تبدیل شدن منافع ملی ایران به موضوع رقابت بین قدرت های پیرامونی آن پیشگیری کند.
وقتی سیاست خارجی به سمت یک طرف از قدرتهای پیرامونی باشد، آن قدرت در امور کشور ورود پیدا می کند و طرف مقابل در صدد اقدامات تلافی جویانه برمی آید و منافع ملی و استقلال کشور آسیب پذیر می شود.

بحثی در حاشیه درس جغرافیای سیاسی دریاها (دانشگاه تربیت مدرس)

تدوین از: م. میرزایی تبار – شهریور ۱۳۹۲

بازدید کل: 527 , بازدید امروز: 1 

0 نظرات

ارسال نظر

XHTML: You can use these tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>