راهبردهای تمرکز زدایی و تراکم زدایی از تهران به عنوان پایتخت ایران
- توضیحات
- آخرین به روز رسانی پنج شنبه, 20 فروردين 1394 23:50
- بازدید: 3999
از: دکتر محمدرضا حافظ نیا، استاد و مدیر قطب جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس،
برای ارائه به: همایش تمرکز زدایی و ساماندهی پایتخت
تهران- دانشگاه تربیت مدرس (قطب جغرافیای سیاسی)، ۴ و ۵ اسفند ۱۳۹۳
الگوی نظام حکومتی در ایران تک ساخت و بسیط است، که بر اساس آن قدرت سیاسی در دست شخصیت حقوقی واحدی بنام حکومت مرکزی قرار دارد که در تهران به عنوان پایتخت مستقر بوده و از این مکان بصورت عمودی حاکمیت خود را اعمال مینماید. علاوه بر این نظام اداری در دستگاههای حکومتی متمرکز بوده و فرآیندهای اداری و بوروکراتیک برای اداره امور اجرایی، فنی، تخصصی، خدماتی و عمومی در سطوح مختلف تقسیمات فضایی کشور، به مرکزیت تهران شکل گرفته و انجام میپذیرد.
تمرکز قدرت سیاسی و اداری در ایران محصول فرایندهای سیاسی پس از انقلاب مشروطه در طی یک قرن اخیر می باشد که منجر به اقتدار مکان شهری تهران به عنوان پایتخت گردیده است. اقتدار مزبور به تدریج باعث قطبی شدن تهران در فضای ملی کشور و تمرکز و تراکم منابع مالی و اقتصادی، فنی و تخصصی، علمی و آموزشی، اجتماعی و فرهنگی، ارتباطی و صنعتی، نظامی و امنیتی و غیره در آن شد که حاصل آن شکلگیری حرکت و هجرت جمعیت و شهروندان ایرانی از سرتاسر فضای ملی به سوی تهران و تمرکز و رشد فوقالعاده و سرطانی آن در همه ابعاد گردید و منظومه و سپهر شهری تهران و شهرها و سکونتگاههای اقماری را در جنوب البرز مرکزی و استانهای تهران و البرز همراه با انبوهی از مشکلات، تنگناها و چالشها بوجود آورد.
ادامه مطلب: راهبردهای تمرکز زدایی و تراکم زدایی از تهران به عنوان پایتخت ایران
نامه به معاون آموزشی وزارت علوم در رابطه با رشته های جغرافیا
- توضیحات
- آخرین به روز رسانی چهارشنبه, 20 اسفند 1393 19:55
- بازدید: 3371
مدل مفروض تحقق همگرایی منطقه ای (با تاکید بر حوزه خلیج فارس )
- توضیحات
- آخرین به روز رسانی یکشنبه, 23 آذر 1393 00:04
- بازدید: 3866
پیش شرط ایفای نقش محوری هر کشور دارای قدرت برتر در یک منطقه ژئوپلیتیکی، وجود فضایی آرام، صمیمی و دور از تنش در منطقه است. در غیر اینصورت قدرت برتر منطقه ای نمی تواند نقش محوری خود را ایفا کند. بنابراین سیاست ملی قدرت برتر منطقه ای، متشکل کردن کشورهای عضو یک منطقه ژئوپلیتیکی در قالب یک سیستم و بدور از حضور و نقش مداخله گران بیرونی می باشد.
ایران نیز بعنوان قدرت برتر در منطقه ژئوپلیتیکی خلیج فارس، بدنبال این سیاست بوده و بطور طبیعی از بروز تنش و از ورود نیروهای مداخله گر برون منطقه ای استقبال نمی کند. به عبارت دیگر، رجحان ایران این است که امنیت، آرامش و همگرایی منطقه در قالب یک سیستم درون منطقه ای بدون حضور بازیگران برون منطقه ای برقرار شود. چراکه منطق ژئوپلیتیک، این سیاست را بر ایران تحمیل می کند.
ادامه مطلب: مدل مفروض تحقق همگرایی منطقه ای (با تاکید بر حوزه خلیج فارس )
نظریه فرایند جدایی گزینی سرزمینی
- توضیحات
- آخرین به روز رسانی یکشنبه, 28 دی 1393 00:23
- بازدید: 3557
برای جلوگیری از جدایی گزینی قومی و سرزمینی اولین و مهم ترین راه، پیشگیری به روشهای سیاسی و اجتماعی است. یعنی نباید گذاشت که احساس شهروندی درجه 2 و جدایی گزینی در سازه انسانی نظیر یک قوم بوجود بیاید . فرایند جدایی گزینی قومی : فرایند جدایی گزینی سرزمینی از سوی سازه های انسانی معترض در کشورها از مراحل زیر تبعیت میکند.
اصول کشورداری یا مدیریت سیاسی فضای ملی در جغرافیای سیاسی
- توضیحات
- آخرین به روز رسانی شنبه, 28 شهریور 1394 00:42
- بازدید: 5305
- اصل حفاظت از موجودیت و تمامیت ارضی کشور
- اصل حفاظت و ارتقاء مستمرسطح قدرت ملی کشور
- اصل حفاظت از شاخصه ها و ارزشهای هویت ملی و تحکیم آن
- اصل تضمین رضایت ملی و شهروندی از حکومت و تقویت حس تعلق داوطلبانه به کشور و هویت ملی
- اصل تضمین اتحاد و همگرایی افراد ملت
- اصل تقسیم بهینه فضای جغرافیای و آمایش سیاسی کشور برای اداره بهتر امور
- اصل اجرای فرایند دموکراسی برای تعیین سرنوشت و تجلی اراده سیاسی شهروندان در حکومت
- اصل مرزداری و حفاظت از پیرامون کشور (میزبانی)
- اصل مدیریت سیاسی فضای ملی و تعیین مدیران سیاسی واحد های تقسیماتی درون کشوری
- اصل شبکه سازی ارتباطی و نیز پیوند اجزای کشور به همدیگر و با مرکزیت سیاسی
- اصل ساختار سازی منطقی حکومت مرکزی (شامل قانون اساسی، تشکیلات دیوانی و اداری حکومت)
- اصل الگوی ارتباط میان دولت و مردم (تنظیم حقوق متقابل مردم و حکومت)
- اصل مناسبات و روابط خارجی کشور با سایر ملتها و کشورها
- اصل داوری، عدالت گستری و تضمین عدالت اجتماعی و حقوق شهروندی
- اصل سالم سازی محیط اجتماعی، ایجاد آرامش و حفظ امنیت عمومی و داخلی کشور
- اصل دفاع ملی از کشور و ملت و رفع تهدیدات خارجی در همه ابعاد
- اصل تبیین اهداف ملی و پیشرفت و عمران مداوم و پایدارکشور با توجه به فضای رقابتی بین کشورها
- اصل حفاظت از منافع ملی، پرستیژ و منزلت کشور و حقوق ملت و نیز اتباع کشور در ماورای مرزها
- اصل تامین بهینه نیازهای مادی، زیستی، سلامت و آسایش شهروندان و ایجاد رفاه عمومی
- اصل تامین بهینه نیازهای روحی و معنوی افراد ملت و تضمین سلامت روحی و ارتقاء فکری جامعه
- اصل نحوه تعامل با مخالفان و ناراضیان داخلی و جذب حداکثری آنان
- اصل مدیریت بهینه منابع زیرزمینی و بنیادهای زیستی و حفظ تعادلهای اکولوژیکی کشور
- اصل آمایش و حفظ تعادل فضایی، و تامین عدالت جغرافیایی در سطح کشور
- اصل تنظیم روابط بین اجزای ملت ( اقوام و ادیان و... ) و بخشهای جغرافیایی کشور با همدیگر
از: دکتر محمد رضا حافظ نیا
استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
